Akciğere yerleşen Koronavirüs Sinsice ölüme Götürüyor
Akciğere yerleşen Koronavirüs Sinsice ölüme Götürüyor |
Akciğere yerleşen Koronavirüs Sinsice ölüme Götürüyor
New York’taki Bellevue Hastanesi’nde 10 gündür gönüllü olarak Covid-19 hastalarının tedavisine katılan doktor Levitan, gözlemlerini ve uyarılarını New York Times gazetesinde yazdı…
“30 yıldır acil servis hekimi olarak çalışıyorum. 1994 yılında hastalara solunum cihazı takma işlemini öğretmek için bir görüntüleme sistemi geliştirdim. Bu amaçla araştırmalar yürüttüm ve son yirmi yıldır dünyanın dört bir yanındaki doktorlara solunum cihazı kullanımı eğitimi veren kurslar düzenlemekteyim.”
“Mart ayının sonlarında New York City’de hastaneler Covid-19 hastası akınıyla artık baş edemez noktaya geldiğinde, gönüllü olarak Bellevue Hastanesi’nde 10 gün görev yaptım. Bu günler boyunca şunu farkettim: Covid-19 hastalarında zatürreyi yeterince erken farke demiyorduk ve bu yüzden hastaları hayatta tutma şansımız da azalıyordu.”
“Evimin bulunduğu New Hampshire’den hastanede görev almak üzere New York’a giderken telefonla Bronx’da acil servis doktoru olan ve o sırada deli gibi çalışan arkadaşım Nick Caputo’yu aradım. Neyle karşılaşacağımı, nasıl korunmak gerektiğini ve hastalık sırasında yaşanan solunum sorunlarıyla ilgili görüşünü almak istiyordum. “Berbat” dedi. “Daha önce gördüğüm hiç bir şeye benzemiyor.”
“Haklıydı. Koronavirüsün yol açtığı zatürre şehrin hastanelerinde inanılmaz etki yaratmıştı. Normal olarak acil servislerde durumu hafiften ağıra bir çok hastayı birarada görürsünüz. Kalp kirizi, felç ve ağır yaralanmalardan küçük kesikler, zehirlenmeler, kırıklar hatta başağrısına kadar şikayetlerle gelenler olur. Bellevue hastanesinde geçirdiğim günlerde acil servis hastalarının hemen tamamı Covid-19 zatürresi olan hastalardı.”
“Göreve başladıktan sonraki ilk saatimde iki hastaya solunum cihazı bağladım. Solunum şikayeti olmayan hastaların bile Covid zatürresi vardı. Omzundan bıçaklanan bir hastanın akciğer çökmesinden kuşkulanıp röntgenini çektiğimizde Covid zatürresi olduğunu gördük. Düşüp kendini yaralayan bazı hastaların tomografisini aldığımızda Covid zatürresi bulduk. Belirsiz bir sebepten ölen yaşlılarda, bir çok şeker hastasında Covid zatürresi bulduk.”
“Normal bir insanın deniz seviyesinde oksijen düzeyi genellikle yüzde 94 ile yüzde 100 arasında olur. Covid zatürre hastalarında bunun yüzde 50’ye kadar düştüğünü gördüm. Çoğu hasta bir hafta gibi bir süredir ateş, öksürük, mide bulantısı ve yorgunluk hissettiğini ama nefes darlığının hastaneye geldikleri gün başladığını söylüyor, bu beni çok şaşırtıyordu.”
“Zatürrelerinin günler önce başladığı belliydi ama farketmiyorlardı. Sıkıntı hissedip hastaneye koştukları gün ise kritik aşamaya gelmiş oluyorlardı. Acil servislerde kritik durumdaki hastaları bir kaç sebeple solunum cihazına bağlarsınız. Ama benim 30 yıllık tecrübeme göre solunum cihazına bağlanması gereken hastaların çoğu ağır oksijen yetmezliği ile şoktadır, şuur yitimi yaramaktadır ya da nefes almak için çok büyük çaba harcamakta ve acı çekmektedirler.”
NEDEN FARK ETMİYORLAR?
“Covid-19 zatürresi vakalarındken a bu çok farklı oluyor. Gördüğüm koronavirüs zatürresi hastalarının çok büyük bir kısmında oksijen düzeyi öyle düşüktü ki normalde hayatta olmamaları gerekse de cep telefonuyla konuşabiliyorlardı. Nefes alıp vermeleri hızlanmasına karşın oksijen düzeylerinin düşüklüğü ve akciğer röntgenleri göz önüne alındığında sıkıntıları, yaşamaları gerekenden çok daha azdı.”
“Bunun neden böyle olduğunu yeni yeni anlamaya başlıyoruz. Koronavirüs akciğerlerde sürfaktan dediğimiz yüzey maddesini üreten hücrelere saldırıyor. Bu madde hücrelerin nefesten nefese açılıp kapanmasını sağlayan hayati bir işleve sahip. Covid zatürresi başladığında bu saldırı hava keseciklerinin çökmesine ve oksijen düzeylerinin düşmesine yol açıyor.”
“Akciğerlerde biriken sivi yoğunlaşıyor, karbondiyoksit düzeyi yükseliyor ve hasta akut solunum yetmezliğine giriyor. Hastalar nefes alma güçlüğünü fark ettikleri ve hastaneye geldikleri zaman oksijen düzeyleri tehlikeli düzeylere inmiş oluyor ve çoğunun solunum cihazına bağlanması gerekiyor.”
“Sessiz hipoksinin bu gelişimi Covid-19 hastalarının uzun süre nefes darlığı hissetmemelerine rağmen aniden yaşamlarını yitirdiği vakaları bizlere açıklıyor. (Bu arada Covid-19 hastalarının büyük bir bölümünün hastalığı daha hafif geçirdiğini ve bir veya iki hafta içinde özel bir tedavi görmeye gerek duymadan iyileştiklerini hatırlatalım.) Bu salgının sağlık sistemimizi zorlamasının önemli bir sebebi acil bölümlere gelen akciğer hasarlı hastaların durumunun kaygı verici düzeyde ağır olması.”